29 maja 1543 r. na prośbę wojewody lubelskiego Piotra Firleja król Zygmunt Stary zezwolił na założenie nowego miasta na gruntach wsi Łucka i Szczekarków. Miasto – od herbu właścicieli nazwano Lewartowem.
W przededniu 480 rocznicy tych wydarzeń Muzeum Ziemi Lubartowskiej i Lubartowskie Towarzystwo Regionalne zapraszają na jubileuszową wystawę „Lubartów w 480 odsłonach”.
480 lat to w ludzkiej perspektywie ogrom czasu nie do ogarnięcia jednostkową pamięcią. Miasto, które powstało w połowie XVI wieku wielokrotnie na przestrzeni tych pięciu stuleci ulegało przekształceniom. Dziś nie sposób w przestrzeni miejskiej odnaleźć ślady tego dawnego Lewartowa. Nie zachowało się nic z najdawniejszej drewnianej zabudowy i tylko wytrawni znawcy tematu mogą się doszukiwać w topografii miasta i nazwach niektórych ulic śladów pierwotnie myśli urbanizacyjnej. Lewartów XVI czy XVII wieku był zbyt małym ośrodkiem, by myśleć o utrwalaniu jego wizerunku. Nie doczekali się też portretów założyciele miasta – wojewodowie Piotr i Mikołaj Firlejowie. Pojedyncze portrety właścicieli i proboszczów pojawiają się dopiero w XVIII stuleciu…
Te najstarsze czasy pozostają dziś jedynie w sferze opartych na badaniach historyków opowieści, narracji i nielicznych wizualnych artefaktach nie tyle związanych z naszym miastem, co pochodzących z epoki, kręgu firlejowskiego, szeroko pojmowanej kultury renesansu, baroku i sarmatyzmu.
Z tych to powodów zdecydowano się na taką – fotograficzną formę wystawy. Najstarsze zdjęcia w zbiorach muzeum pochodzą z lat 80 XIX w., pojedyncze – z przełomu XIX i XX, coraz liczniej reprezentowane – z czasów 20-lecia międzywojennego i później, współcześnie – to powszechna forma utrwalania rzeczywistości: miejsc, krajobrazów, ludzi. I to wszystko na naszej wystawie prezentujemy.
Wystawa nosi tytuł „ Lubartów w 480 odsłonach”, choć tak naprawdę zdjęć, które są w zasobach Muzeum i Towarzystwa, które pozyskano w ostatnim czasie, wreszcie tych, które zaprezentowano na ekspozycji jest dużo więcej. Dziękujemy wszystkim, którzy odpowiedzieli na nasz apel i zdecydowali się przynieść swoje fotografie – te współczesne, robione w ostatnim czasie ale i te pochodzące sprzed lat, utrwalające dawny Lubartow i ludzi, których może już wśród nas nie ma a którzy w tym mieście odcisnęli swoją obecność. Bo to oni przez 480 lat tworzyli Miasto, zakładali, organizowali, budowali i mozolnie odbudowywali po wojennych zniszczeniach, epidemiach i pożarach. Lubartów to myśl i wysiłek organizacyjny właścicieli z rodu Firlejów, Lubomirskich, Sanguszków, to codzienna posługa kapłanów i zakonników – Kapucynów i sióstr Felicjanek, władz miejskich: burmistrzów, rajców i ławników, to wreszcie codzienne życie i praca mieszkańców: rzemieślników, kupców, rolników a potem przedstawicieli rozlicznych profesji i zawodów, różnych grup narodowych, religijnych i społecznych.
My – dzisiejsi mieszkańcy tego miasta jesteśmy spadkobiercami i depozytariuszami tego wszystkiego co stanowi przeszłość i dzień dzisiejszy Lubartowa.
Stąd motto naszej wystawy: „Kimkolwiek jesteś pokłoń się tym co choćby cień śladu tutaj zostawili”.
